Tarnowskie Góry
Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach oraz system gospodarowania wodami podziemnymi (Kryt. I, II, IV / 2017)
Na obszarze Gminy Tarnowskie Góry znajduje się większość z 28 atrybutów Kopalni rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach. Obiekt ten został wpisany (na podstawie kryteriów I, II, IV) na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w dniu 9 lipca 2017 roku podczas odbywającej się w Krakowie 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa.
Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku znajduje się na Górnym Śląsku i stanowi jeden z głównym obszarów wydobywczych w Europie Środkowej. Obiekt obejmuje w całości podziemną kopalnię wraz ze sztolniami, szybami, galeriami oraz systemem gospodarowania wodami podziemnymi. Na powierzchni zachowała się XIX- wieczna przepompownia parowa, która jest świadectwem ciągłości prac nad odprowadzaniem wody z kopalni od ponad 300 lat. Co ważne, kopalnia w Tarnowskich Górach miała znaczący udział w światowej produkcji ołowiu i cynku. Dobro składa się z głównego kompleksu kopalnianego i systemu gospodarowania wodami wraz z bezpośrednio powiązanymi atrybutami powierzchniowymi. Cały obiekt klasyfikowany jest jako pojedyncze dobro, jednak dla ułatwienia procesu ochrony i zarządzania wyróżniono 8 obszarów charakterystycznych, w ramach których wyszczególniono 28 atrybutów. Wyrażają one wyjątkową powszechną wartość oraz umożliwiają ocenę stanu autentyczności i integralności.
Większość dobra znajduje się pod ziemią, jednakże w jego skład wchodzą także obiekty na powierzchni ziemi. Bezpośrednio powiązane powierzchniowe obiekty wydobywcze to elementy sztolni, szyby oraz główna hałda usypana z odpadów powstałych w procesie przetwarzania rudy, stanowiąca żywe świadectwo rozmiarów wydobycia cynku i ołowiu w XIX wieku. Pozostałe niecodzienne i wyróżniające się atrybuty kulturowe to m.in. park miejski – wczesny przykład udanego wykorzystania krajobrazu poprzemysłowego na cele społeczne.
Podziemne dziedzictwo pozostaje pod opieką miejscowego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, którego historia sięga lat 30. XX wieku, a które działa nieprzerwanie od 1957 roku.
Więcej szczegółowych informacji na temat Kopalni rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach dostępnych jest stronie internetowej: http://unesco.tarnowskiegory.pl/